Bij het opvoeden van mijn kinderen kwam er een keur aan films en tv-series voorbij. Het begon met eindeloze herhalingen Dombo en Bob de Bouwer. Met mijn tienerdochter werd het de Twilight-serie. Zo geruststellend dat er ook aardige vampiers bestaan. Met mijn jongste tienerzoon keek ik de laatste jaren The Walking Dead. Minder geruststellend dat er geen aardige zombies in voorkwamen. Wel fijn dat de zombies doodgingen als je hun hoofd eraf sloeg. En nog fijner: je ziet heel duidelijk wie de zombies zijn.
Corona tijdperk
Nu zitten we in het “corona-tijdperk” en ik denk nog vaak aan onze walking-dead-periode terug. Net als in de serie is de wereld getroffen door een virus. Net als in de serie is het Covid-19 virus heel besmettelijk en grijpt het om zich heen. Het veroorzaakt angst en onzekerheid. Gelukkig houden hierbij de vergelijkingen op.
Bij corona zien we vaak in eerste instantie niet wie er besmet is. Mensen die van besmetting verdacht worden isoleren we en wachten we af. Ik werk als huisarts in een grote psychiatrische instelling. Vanaf begin februari hebben we de hygiënemaatregelen steeds verder aangescherpt. Dat klinkt eenvoudig en praktisch maar in de praktijk is het niet zo simpel.
Ten eerste hadden we vanaf het begin te weinig persoonlijke beschermingsmiddelen. Te weinig handalcohol, te weinig mondkapjes, tekort aan schorten en handschoenen. Het was nergens te koop. De middelen die er waren gingen naar de ziekenhuizen. Stad en land zochten we af. Ik heb heel wat bouwmarkten en drogisterijen bezocht op zoek naar beschermingsbrillen, desinfectans enz.enz.
Gelukkig komt er nu langzaam aan wat meer ook voor de GGz vrij en hoef ik niet meer als een broedse kip op de mondkapjes te zitten. Maar nog steeds is de aanvoer summier en moet er kritisch gekeken worden naar het gebruik.
Testmateriaal
Een ander probleem was het ontbreken van testmateriaal. Opgenomen cliënten met klachten konden niet getest worden. Ze moesten op hun kamer blijven en dan was het afwachten: knappen ze op of worden ze zieker? Niet iedereen is even goed te instrueren om op zijn kamer te blijven. Sommige mensen hebben zo’n slecht geheugen dat ze het stomweg vergeten. Anderen zijn zo onrustig dat het niet haalbaar lijkt om op een kleine kamer afgezonderd te blijven. Een volgende doet het zo trouw maar verpietert op zijn kamer.
Als je iemand kunt testen weet je het het: corona of geen corona. Bij geen corona is het simpel: lekker terug naar de groep. Voor de eventuele bewezen corona-patiënten hadden we twee ”corona-afdelingen” opgezet. Een hele grote klus die in korte tijd toch maar mooi geklaard was. Maar zonder test weet je niets en kun je niet veel meer doen dan isoleren.
Patiëntencontact
Sinds begin februari heb ik mij vooral bezig gehouden met het schrijven van protocollen, overleggen, voorlichten. Ik dacht ooit huisarts te zijn geworden om zieke mensen beter te maken of, als dat niet lukt, bij te staan. Daar is de afgelopen weken niets van gekomen. Gelukkig zijn bij ons besmette cliënten op de opnameafdelingen uitgebleven. Maar ik mis het patiëntencontact en koester de enkeling die ik per dag wel zie.
Veel van de zorg gebeurd nu online. Ik hoor vanuit de ambulante zorg dat voor veel mensen beeldbellen niet voldoende is. Ik ben dan ook erg bezorgd dat een grote zorgverzekeraar de GGz prijst. Geweldige inzet -waarvoor dank- en wat goed dat alles nu zo snel online geregeld is… En dan komt de aap uit de mouw: volgens de verzekeraar is nu aangetoond dat online zorg een prima alternatief is voor face-to-face-contact. Ze dringen er nu al op aan om dit ook na de crisis te handhaven. Dat is niet wat ik zie en hoor. Waarom snappen we wel dat onze ouderen snakken naar weer gewoon contact in plaats van FaceTime? Dit geldt ook voor onze psychiatrische cliënten. Ze raken ontregeld door gebrek aan structuur en gebrek aan echt menselijk contact.
Als ik dit zo schrijf vraag ik mij af waar ik toch zo druk mee ben geweest de afgelopen maanden. Nog steeds zijn er geen afdelingen besmet met corona. Toch ben ik moe. Moe van de klus die we klaren, moe van de zorgen, moe van de onzekerheden, moe van het wanhopig zoeken naar beschermingsmiddelen, moe van alle stress en het geval dat wederom onze psychiatrische cliënten achter het net vissen.
Ik heb vooral last van de afwegingen die ik moet maken. Wie komt wel en wie komt niet in aanmerking voor onze schaarse middelen? Wel of geen dagbesteding? Ontneem ik mensen hun routine die ze zo nodig hebben? Wel of geen bezoek? Deze laatste vond ik wel heel erg lastig. Bezoek is een van de weinige dingen die onze cliënten nog hebben. Bovendien is bezoek, aandacht van mensen die van je houden goed voor je gezondheid, voor je immuniteit. In deze tijden dus extra belangrijk. Maar bezoek kan ook het virus mee naar binnen brengen. Wat als iemand besmet raakt? Maar wat als iemand ziek wordt en straks alleen sterft, niemand meer gezien heeft omdat ik bezoekmogelijkheden gestopt heb? Het blijft dubben, afwegen en tenslotte knopen doorhakken. Om later opnieuw af te wegen enz enz.
Toekomstvisie
Inmiddels hebben we wat meer testmogelijkheden en wat meer persoonlijke beschermingsmiddelen. Of het toereikend is weten we niet. Wat ik wel geleerd heb is dat het Covid-19 virus zich niet houdt aan de ideeën die we erover hadden/hebben. Steeds moeten we onze visie bijstellen. Ik laat mij niet meer verleiden tot voorspellingen, hou rekening met voorlopig steeds opnieuw opleven van het virus.
Ik hoop dat we eerdaags de teugels iets kunnen laten vieren. Dat de dagbesteding weer open kan, dat mensen poliklinisch weer echt face-to-face gezien kunnen worden in plaats van videobellen. Dat mensen weer elkaar kunnen bezoeken.
En voor mijzelf: dat ik het hek in mijn tuin weer open kan zetten voor spontaan binnen vallende visite. Dat ik het luchtbed alleen nog voor kamperen gebruik in plaats van bivakkeren op de logeerkamer.
En ik hoop, in de veel verdere toekomst, dat ik met mijn kleinkinderen samen films en series kan kijken: eerst Bumba en later wellicht “De slag om het corona-virus”.
Karin Spruijt | Huisarts Pro Persona locatie Wolfheze | Huisarts infectiecommissie en crisisteam corona | Man, 4 kinderen en 2 bonuskinderen
